Diệp Gia Hân (23 tuổi), sinh viên năm cuối Khoa Công nghệ thông tin, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh là một trong những sinh viên tiêu biểu nhất ở lĩnh vực khoa học công nghệ của thành phố mang tên Bác với nhiều thành tích nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo, được vinh danh ‘Bảng vàng’ tại các cuộc thi trong nước và quốc tế.
Những thành tích đáng nể
Sinh ra trong một gia đình trí thức, khi còn học tiểu học, Gia Hân đã sớm bộc lộ sở thích tìm tòi, khám phá những vật dụng điện tử, máy móc xung quanh. Năm 7 tuổi, em được bố mẹ mua cho một chiếc máy vi tính để học gõ văn bản, lập trình excel vỡ lòng và chơi trò chơi điện tử. Em luôn thắc mắc không biết trong chiếc máy tính có gì, hoạt động như thế nào mà có thể gõ ra chữ, chơi trò chơi, xem được tin tức ở khắp thế giới, lưu trữ nhiều ảnh, tài liệu…
Diệp Gia Hân phát biểu trong chương trình “Lãnh đạo thành phố gặp gỡ sinh viên tiêu biểu trong nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo” năm 2020. Ảnh: Hồng Giang/TTXVN
Nhận thấy năng khiếu của Gia Hân, bố mẹ em rất ủng hộ và tạo điều kiện để con gái theo đuổi lĩnh vực này. Năm lớp 4, Gia Hân đã có Chứng chỉ tin học loại B và nắm vững căn bản về đồ họa máy tính. Đến khi lên bậc trung học phổ thông, Gia Hân thi đỗ lớp Chuyên tin, Trường Phổ thông Năng khiếu Thành phố Hồ Chí Minh. Trong 3 năm học ở đây, cô bé mê công nghệ bắt đầu đi sâu vào tìm hiểu về vi mạch điện tử, hệ điều hành, web, nhiều lĩnh vực khác và cảm thấy càng ngày càng hứng thú. Học hết trung học phổ thông, em đã nắm vững 4 ngôn ngữ lập trình.
Khi trở thành sinh viên ngành Công nghệ thông tin, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Gia Hân bắt đầu tìm hiểu về trí tuệ nhân tạo (AI) và dần hình thành đam mê nghiên cứu lĩnh vực mới mẻ này. Với nỗ lực không ngừng nghỉ, Gia Hân cùng nhóm bạn nghiên cứu đã cho ra mắt nhiều công trình khoa học ứng dụng AI xuất sắc, đạt thành tích cao tại các cuộc thi trong và ngoài nước.
Năm 2019, nhóm nghiên cứu của Gia Hân tham gia Cuộc thi khoa học quốc tế MediaEval 2019 – EURECOM tại Pháp và đạt hạng Nhất chủ đề “Eyes and Ears” cho công trình “Cải thiện độ chính xác của việc phân loại trực quan cao hơn hai lần so với hệ thống cơ sở”. Cũng trong năm 2019, Cuộc thi quốc tế The Shape Retrieval 2019 – EUROGRAPHICS tại Italy, nhóm của Hân tiếp tục tham gia và có số điểm đứng đầu trong top 10 các nhóm thí sinh.
Năm 2020, Gia Hân cùng các bạn tranh tài và đạt hạng 4 chung cuộc tại Cuộc thi The Unsupervised DAVIS Challenge 2020, vượt qua nhiều nhóm tham dự từ các trường đại học, viện nghiên cứu danh tiếng trên thế giới. Đến nay, Gia Hân có 7 bài báo quốc tế đã công bố về trí tuệ nhân tạo, trong đó 2 bài là đồng tác giả.
Ngoài đạt giải cao trong các cuộc thi, Gia Hân luôn đứng trong top 4 sinh viên có thành tích học tập cao nhất, là một trong hai sinh viên của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh được trao bảo trợ Tài năng trẻ Thành phố Hồ Chí Minh 2020 nhờ thành tích đặc biệt xuất sắc trong các lĩnh vực học tập và nghiên cứu khoa học. Năm 2019, Gia Hân vinh dự nhận được giải thưởng danh giá Nữ sinh tiêu biểu trong lĩnh vực khoa học công nghệ do Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Bộ Khoa học và Công nghệ trao tặng.
Ứng dụng trí tuệ nhân tạo phục vụ cộng đồng
Đam mê với khoa học công nghệ từ nhỏ nhưng ít ai biết, lý do khiến Diệp Gia Hân quyết định đặt mục tiêu sự nghiệp của mình trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo đến từ một lần tham gia buổi thỉnh giảng của Giáo sư người Pháp Yann André LeCun (Đại học New York, Mỹ) – bậc thầy về công nghệ học sâu kiêm phụ trách chính về A.I của facebook.
Qua bài giảng của giáo sư, Hân hiểu được bản chất của ứng dụng trí tuệ nhân tạo không chỉ đơn giản là mô phỏng trí thông minh của con người mà hướng đến mục đích giúp cuộc sống của con người trở nên tốt đẹp hơn. Gia Hân chia sẻ, từ đó đến nay em luôn lấy bài giảng này làm “kim chỉ nam” trên chặng đường học tập, nghiên cứu của bản thân và nỗ lực tạo ra những công trình nghiên cứu A.I có ích cho cộng đồng.
Một trong những công trình Gia Hân tâm đắc nhất và đang cố gắng hoàn thiện từng ngày là Hệ thống giám sát ứng dụng trí tuệ nhân tạo để điều tiết, giám sát giao thông, giải quyết bài toán tái định danh phương tiện trong video và camera. Theo Gia Hân, ùn tắc và tai nạn giao thông luôn là nỗi trăn trở trong nhiều năm qua của Thành phố Hồ Chí Minh mà chưa có hướng giải quyết triệt để. Là một thanh niên đang học tập và trưởng thành tại thành phố, Hân mong muốn được góp một phần sức lực để giải quyết khó khăn này, đặc biệt trong bối cảnh Thành phố Hồ Chí Minh đang hướng đến xây dựng đô thị thông minh trong tương lai.
Theo đó, hệ thống của Hân có tính năng theo vết các phương tiện giao thông dựa vào hình dáng và đặc điểm nhận dạng khác, đồng thời, tự động phát hiện sự cố bất thường xảy ra trên phố, góc khuất nơi Cảnh sát giao thông khó phát hiện được.
Để thực hiện, Hân cho biết, em và nhóm nghiên cứu đã tập hợp hơn 3.000 bộ ảnh giao thông làm dữ liệu hệ thống, sau đó thông qua mạng Neural Network để hệ thống nhận biết và phân tích hành vi các phương tiện. Theo Hân, thời gian đầu, hệ thống vẫn phải được vận hành bởi con người, khi áp dụng công nghệ tiên tiến hệ thống hoàn toàn có thể tự động xử lý sau khi nhận biết và phân tích hành vi các phương tiện.
Diệp Gia Hân trong một buổi sinh hoạt với các sinh viên làm nghiên cứu khoa học. Ảnh: TTXVN phát
Chia sẻ về kế hoạch sắp tới, Gia Hân cho biết: Hiện em và cả nhóm đang nghiên cứu, nâng cấp cảm biến lắp đặt trên các tuyến đường để thu thập thông tin ảnh về tình hình phương tiện, lưu lượng giao thông. Qua đó, chuẩn bị kho dữ liệu lớn để giúp việc nhận dạng định danh các phương tiện có độ chính xác cao. Nếu thành công, hệ thống này có thể đoán trước 15 phút hiện tượng ách tắc trên tuyến đường lớn; thông tin được tổng hợp, xử lý và gửi tới những người đang trực tiếp điều khiển phương tiện để thay đổi lộ trình khi gặp ùn tắc, tai nạn, tìm con đường nhanh nhất. Gần đây nhất, kết quả nghiên cứu ban đầu của công trình đã được công bố tại Hội nghị quốc tế CVPR năm 2020 về thị giác máy tính và nhận được nhiều phản hồi tích cực đã tạo thêm động lực cho Hân cùng các bạn nhanh chóng hoàn thành dự án này để ứng dụng vào cuộc sống.
Không chỉ có thành tích xuất sắc trong học tập, nghiên cứu, từ những năm phổ thông, Gia Hân đã tham gia nhiều hoạt động thể thao và các sân chơi kỹ năng, cộng đồng. Theo Hân, nhiều bạn trẻ hiện nay chỉ dành thời gian bên bàn học mà quên rằng chỉ khi sức khỏe thể chất lẫn tinh thần đều ổn định thì mới có thể theo đuổi đam mê của mình. Vì vậy, ngoài thời gian học tập, nghiên cứu, Hân tham gia hoạt động Đoàn – Hội, hoạt động thiện nguyện để trải nghiệm, trau dồi kỹ năng sống. Bên cạnh đó, Hân cũng tích cực học thêm nhiều ngoại ngữ bởi theo em, ngoại ngữ là yếu tố thiết yếu nếu muốn học tập, nghiên cứu, tiếp cận kho tàng kiến thức tiên tiến trên thế giới.
Nói về dự định trong tương lai, Gia Hân cho biết, sau khi tốt nghiệp chương trình cử nhân, em tiếp tục học lên Thạc sĩ, Tiến sĩ và theo đuổi con đường nghiên cứu sâu hơn về chuyên ngành khoa học máy tính mà em đã chọn. Nguyện vọng lớn nhất hiện nay của em là cùng nhóm nghiên cứu tiếp tục phát triển dự án xử lý ảnh giám sát giao thông để sớm đưa vào hoạt động thực tiễn. Hân cũng bày tỏ mong muốn được các cơ quan điều hành giao thông tạo điều kiện đưa hệ thống vào thử nghiệm tại một số tuyến đường trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. Từ đó tìm ra những hạn chế trong quá trình vận hành thực tế, nâng cấp tính năng cho dự án.
Nhận xét về cô sinh viên đam mê khoa học, anh Nguyễn Văn Tịnh, Bí thư Đoàn trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: Các ý tưởng và đề tài nghiên cứu khoa học của Gia Hân đều bắt nguồn từ những vấn đề rất thiết thực và có giá trị thực tiễn cao, đề tài có mục đích và định hướng rõ ràng, tiến trình nghiên cứu chặt chẽ. Quan trọng nhất, ở Hân có sự đam mê, kiên trì, không ngại khó và không nản lòng trước khó khăn. Nhiều lần, khi đề tài nghiên cứu gặp trở ngại, Hân không chỉ bình tĩnh giải quyết mà còn động viên các bạn trong nhóm nghiên cứu kiên nhẫn làm lại từ đầu. Đây là nét tính cách rất cần thiết của một người làm nghiên cứu khoa học. Ngoài thời gian tập trung cho việc học và nghiên cứu, Hân còn tích cực tham gia công tác Đoàn, Hội nhằm tạo thêm cơ hội giao lưu kết bạn và học hỏi kinh nghiệm chuyên môn, kỹ năng mềm.
