Lần đầu tiên Việt Nam phát triển hệ thống xếp hạng đối sánh, xếp hạng các trường đại học mang tên ‘University Performance Metrics’ (UPM).
Đại học Bách khoa Hà Nội được xếp hạng 5 sao. (Nguồn: Hust.vn)
Sáng nay, ngày 18/8, Đại học Quốc gia Hà Nội và Mạng lưới các trường đại học Đông Nam Á (ASEAN University Network – AUN) đồng tổ chức Hội thảo quốc tế về “Đối sánh chất lượng giáo dục đại học” và giới thiệu hệ thống xếp hạng đối sánhdo Việt Nam phát triển mang tên “University Performance Metrics” (UPM) đồng thời công bố kết quả xếp hạng đối sánh và gắn sao lần đầu tiên cho 30 cơ sở giáo dục Việt Nam và ASEAN.
UPM là sản phẩm do nhóm nghiên cứu Đại học Quốc gia Hà Nội thực hiện dưới sự tài trợ của Chương trình Khoa học Giáo dục cấp quốc gia do Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì.
Hướng tới 97% trường đại học tốp dưới
Hệ thống UPM tiếp cận theo xu hướng đối sánh và gắn sao. Theo đó, các trường đại học có thành tích gần nhau được xếp cùng một nhóm và gắn từ 1-5 sao. Trên cơ sở lõi xếp hạng truyền thống, UPM phát triển thêm các tiêu chí đặc trưng của đại học trong kỷ nguyên 4.0.
Cụ thể, UPM gồm 8 nhóm lĩnh vực và 54 tiêu chí. Mỗi lĩnh vực có mốc chuẩn và trọng số riêng với tổng cộng là 1.000 điểm. Tám nhóm lĩnh vực lần lượt là: Quản trị chiến lược (5 tiêu chí, trọng số 6%), Đào tạo (15 tiêu chí, trọng số 35%), Nghiên cứu (4 tiêu chí, trọng số 20%), Đổi mới sáng tạo (4 tiêu chí, trọng số 11%), Hệ sinh thái đổi mới sáng tạo (4 tiêu chí, trọng số 6%), CNTT và tài nguyên số (10 tiêu chí, trọng số 10%), Mức độ quốc tế hóa (9 tiêu chí, trọng số 6%) và Phục vụ cộng đồng (3 tiêu chí, trọng số 6%).
Lần lượt chỉ số thực tế của từng tiêu chí, từng lĩnh vực đều được đối sánh với mốc chuẩn và gắn sao. Do vậy, UPM vừa giúp nhận diện tổng thể vừa có thể phân tích điểm mạnh, điểm yếu đến từng hoạt động, từng lĩnh vực của cơ sở giáo dục đại học. Từ đây, hệ thống có thể cung cấp cho các trường đại học một bộ chỉ số cơ bản, làm công cụ quản trị chiến lược và hỗ trợ kiểm định chất lượng.
Theo đó, các trường đại học (đặc biệt là các đại học định hướng nghiên cứu) đạt chuẩn 5 sao là các trường đã có khả năng tiếp cận nhóm 100 châu Á, có chất lượng hàng đầu quốc gia và bắt đầu có uy tín quốc tế. Các đại học bốn sao là các có uy tín trong nước và khu vực. Các trường đại học ba sao thực hiện tốt chức năng đào tạo theo phân khúc thị trường và có thể tham gia vào việc trong đổi sinh viên trong khu vực.
Giáo sư, tiến sỹ Nguyễn Hữu Đức, nguyên Phó Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội, người trực tiếp phụ trách hệ thống này cho biết, tốp 1.000 đại học thế giới chiếm khoảng 3%. UPM quan tâm đến 97% với hơn 28.000 trường đại học còn lại, gồm đông đảo các cơ sở giáo dục đại học Việt Nam và khu vực, với vai trò và đóng góp lớn, song chưa được đánh giá đúng mực.
Hệ thống này giúp các cơ sở giáo dục đại học xác định, quản trị mục tiêu chiến lược, hướng tới đạt chuẩn tốp 100 của đại học châu Á. Nhiều tiêu chí gắn với các mốc chuẩn của đại học định hướng nghiên cứu quy định tại Nghị định 99/2019/NĐ-CP của Việt Nam hướng dẫn thi hành Luật Giáo dục đại học.
Đại học Quốc gia Hà Nội là đơn vị nghiên cứu, thực hiện xếp hạng. (Ảnh: vnu.edu.vn)
Bức tranh chân thực về chất lượng
Đại học Quốc gia Hà Nội cho hay đến nay, đã có gần 40 trường đại học Việt Nam và ASEAN tự nguyện tham gia sử dụng bộ tiêu chí UPM để đối sánh chất lượng. UPM đã hỗ trợ, tư vấn cho các trường, thu thập và thẩm định cơ sở dữ liệu từ nhiều nguồn, trong đó có cả dữ liệu kiểm định chất lượng.
Kết quả đối sánh chất lượng và gắn sao cho thấy một bức tranh chân thực và tích cực về chất lượng các trường đại học Việt Nam và khu vực, mang thông tin hữu ích, nhiều chiều đến các bên liên quan từ các trường đại học, đến sinh viên, nhà tuyển dụng và nhà quản lý.
Cụ thể, có 5 cơ sở giáo dục đại học định hướng nghiên cứu đạt tiêu chuẩn 5 sao (gồm Đại học Quốc gia Hà Nội, hai trường thành viên là Trường Đại học Khoa học Tự nhiên và Trường Đại học Công nghệ, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội và Đại học Kasetsar của Thái Lan).
Nhóm cơ sở giáo dục đại học định hướng nghiên cứu đạt tiêu chuẩn bốn sao gồm Đại học Huế (cùng các trường thành viên Đại học Y-Dược, Đại học Khoa học, Đại học Sư phạm) và các trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Đại học Dược Hà Nội, Đại học Vinh, Đại học Thủy Lợi, Đại học Mỏ-Địa chất, Đại học Giao thông Vận tải, Đại học Phenika và Đại học Burapha (Thái Lan) và Đại học Malang (Indonesia). Trường Đại học Kinh tế thuộc Đại học Huế là trường đại học khối khoa học xã hội đầu tiên đánh giá theo định hướng nghiên cứu đạt chuẩn ba sao.
Theo định hướng ứng dụng, đạt chuẩn bốn sao có các trường Đại học Ngoại Thương, Học viện Ngoại giao, Đại học Thủ Dầu Một, Đại học Quy Nhơn, Đại học Nguyễn Tất Thành, Đại học West Visayas (Philippines). Nhóm ba sao có Đại học Thành Đô, Đại học Nam Cần Thơ, Đại học Tây Đô, Đại học Phan Thiết, Đại học Centro Escalar.
Tại Hội thảo, Tổng Giám đốc điều hành Mạng lưới các trường đại học Đông Nam Á, tiến sỹ Choltis Dhirathiti gửi lời chúc mừng tới Việt Nam và Đại học Quốc gia Hà Nội đã bước đầu vượt qua biên giới quốc gia để đóng góp cho việc phát triển hệ thống giáo dục đại học ở khu vực, thông qua hệ thống UPM.
“Chúng tôi tin rằng, hệ thống tiêu chuẩn và các chỉ báo của UPM sẽ được sử dụng như một công cụ không những giúp các trường đại học tự đối sánh và điều chỉnh chất lượng, mà còn là một trong những cơ sở giúp AUN củng cố và mở rộng mạng lưới,” tiến sỹ Choltis Dhirathiti nói./.
